Testament - czy istnieje i gdzie go szukać?

Testament to dokument rozrządzenia własnym majątkiem, przygotowany z myślą i na wypadek własnej śmierci. I choć jest to jedna z form wyrażenia woli odnośnie dysponowania dorobkiem własnego życia po jego zakończeniu (inne formy to asekuracyjna umowa dożywocia, dziedziczenie z ustawy, darowizna, spadek) to zwykło się ją uważać za najbardziej popularną i jedną z pewniejszych.

Kto zatem może sporządzić testament? Każdy, kto uważa to za stosowne. A w praktyce? Niewiele osób korzysta z takiej możliwości, bo zaledwie ok. 6% Polaków sporządza testament. Tymczasem jego brak w wielu przypadkach może skutkować rodzinnymi waśniami, kłótniami czy uciążliwymi wędrówkami po sądach w celu orzeczenia podziału majątku.

Wcale nie trzeba być osobą podeszłą w latach czy ciężko chorą, aby testament sporządzić. Można to uczynić odręcznie - pamiętając o podpisie i dacie jego sporządzenia - można treść testamentu podyktować (zawsze w obecności urzędnika określonego w odpowiedniej ustawie i trzech świadków), można też udać się do notariusza.

Właśnie ten rodzaj testamentu - notarialny - jest uważany za najbezpieczniejszą formę wyrażenia własnej woli. Testament notarialny sporządza notariusz, a osoba której ten testament bezpośrednio dotyczy, podpisuje dokument w jego obecności. Taki testament pozostaje w kancelarii notarialnej aż do momentu, w którym zapis w nim zawarty zostaje odczytany wobec uprawnionych osób.

Skąd jednak można się dowiedzieć czy testament danej osoby w ogóle istnieje? W przypadku testamentów notarialnych - są one zgłaszane do NORT czyli Notarialnego Rejestru Testamentów. Działa on od 5 października 2011 roku na podstawie uchwały, którą podjęła Krajowa Rada Notarialna, powierzając jednocześnie tenże rejestr spółce Rejestry Notarialne Sp. z o.o. w Warszawie.

Zarejestrowanie testamentu opiera się na dobrowolności i jest bezpłatne dla osoby, której testament dotyczy (czyli dla spadkodawcy). W rejestrze nie znajdują się żadne informacje dotyczące treści testamentu oraz danych osobowych spadkobierców. NORT zawiera jedynie potwierdzenie, że taki dokument jak testament notarialny istnieje oraz gdzie - czyli do jakiej kancelarii notarialnej - można się zwrócić po bliższe informacje na jego temat.

Informację o zarejestrowaniu testamentu w Notarialnym Rejestrze Testamentów może uzyskać każdy i to nawet nie podając przyczyny, dla której interesuje się faktem istnienia danego testamentu. Należy jednak pamiętać, że otrzymać możemy ją dopiero po śmierci spadkodawcy. Zaś sam dostęp do treści testamentu wraz z przekonaniem się o zapisie dotyczącym dziedziczenia obwarowany jest  koniecznością wykazania interesu prawnego na ogólnych zasadach prawa spadkowego.

Na podstawie powyższych podstawowych informacji można więc określić, że NORT jest rejestrem o charakterze nie tyle informacyjnym, co przede wszystkim poszukiwawczym, który redukuje do minimum ryzyko pozostania testamentu w zapomnieniu bądź jego przedawnienia.

NORT działa w ramach Stowarzyszenia Europejskiej Sieci Rejestrów Testamentów (ARERT), co pozwala na poszukiwania danego dokumentu notarialnego także w rejestrach zagranicznych. Więcej informacji oraz podstawowa wyszukiwarka dostępna jest na stronie: https://rejestry-notarialne.pl/

Zobacz również: 🡆 Likwidacja grobu - aspekty prawne i organizacyjne