Wszystkie kolory żałoby - o stroju żałobnym kilka słów

04-01-2019

Jeszcze kilkadziesiąt lat temu śmierć była niejako naturalnie częścią życia. Ludzie, zwłaszcza na wsiach, ale także w miastach żyli i umierali w swoich domach, często w otoczeniu Najbliższych. Oznaczało to, że fakt śmierci kogoś bliskiego był całkiem jawny, także wobec dzieci, które uczestniczyły w obrzędzie ostatniego pożegnania. To ułatwiało też funkcjonowanie członków danej rodziny w społeczności, w najbliższym otoczeniu. Wiadomo było kto umarł i gdzie - dlatego w dużej mierze udawało się uniknąć niezręcznych sytuacji, słów czy żartów wobec członków osieroconej rodziny.

Obecnie żyje się dłużej i umiera ciszej, często w szpitalu i równie często samotnie. Tak cicho, że czasem najmłodsze pokolenie nie wie tak naprawdę, co się stało z Babcią albo Dziadkiem i co kryje się za dość enigmatycznym określeniem, że oni "odeszli". Nastolatkowie, wychowani na grach komputerowych w których ma się "kilka żyć", nie umieją często zrozumieć że realne życie ma się tylko jedno. A i dorośli jakby coraz częściej nie chcą dopuścić do świadomości prawdy o śmierci.

Kiedyś widzialnym znakiem żałoby był czarny ubiór albo też określone elementy, które nasuwały wyraźne skojarzenia z żałobą. Nikomu jakoś nie przychodziło do głowy, by tych oznak - a przede wszystkim osoby, która je nosi - nie uszanować bądź czynić jej wymówki, że przez jej obecność atmosfera stała się - nomen omen - grobowa? Dziś, z różnych powodów, wiele osób krępuje się "nosić żałobę".

Choć tak naprawdę - jak rozpoznać kogoś w żałobie po stroju? W Polsce odpowiedź zdaje się nasuwać sama: kolor żałoby w naszym kraju to kolor czarny, popielaty bądź fioletowy, a także takie elementy ubioru, jak np. czarne wstążki czy tasiemki. Na uroczystościach pogrzebowych oczekujemy więc zazwyczaj osób ubranych z wykorzystaniem tych właśnie kolorów albo - przynajmniej - odzianych w sposób mocno stonowany. Dorosły w czerwonej kurtce na pogrzebie razi wzrok w sposób nawet podświadomy - i trudno przyjąć tłumaczenie, że w szafie nie ma się nic innego...

Zobacz także: Jak się ubrać na pogrzeb?

Z drugiej jednak strony - coraz liczniejsze są różne grupy społeczne, w tym subkultury - dla których kolor czarny jest kolorem identyfikacyjnym (np. chętnie na czarno ubierają się fani muzyki rock, heavy metal czy też punkowcy). Nie wspominając już o tym, że czerń z biegiem lat nabrała znaczenia bardziej pozytywnego i używa się jej chociażby przy prezentacji produktów luksusowych czy prestiżowych.

Zresztą w różnych kulturach żałobę wyraża się za pomocą różnych kolorów. Są kraje, w których kolorem żałobnym jest biel - tak, jak państwach związanych z kulturą Wschodu - jak np. Chiny. Inny znów kolor, który nam kojarzy się z witalnością - czyli czerwony - w Afryce południowej oznacza właśnie żałobę. W Meksyku kolorem żałoby jest niebieski, a w Tajlandii fioletowy. Także i w Polsce właśnie kolor fioletowy jest chętniej używany w celu wyrażenia smutku i żałoby. Mogą coś o tym powiedzieć choćby floryści, którzy coraz częściej są proszeni i równie często sami proponują właśnie fioletowe dodatki do wykonywanych przez siebie wieńców i wiązanek pogrzebowych - zamiast obowiązkowych niegdyś czarnych szarf czy wstążek.

Warto znać podstawowe chociażby zasady komunikacji niewerbalnej - a więc także mowę kolorów oraz ciała. I nawet, jeśli nie jesteśmy pewni, czy ktoś ubrany na czarno to osoba w żałobie czy też nie - znajdźmy czas na kilka choć sekund refleksji nad tym, co chcemy powiedzieć w jej towarzystwie. Zgodnie z tym, co mówi mądre przysłowie: "Mowa jest srebrem, a milczenie złotem".