Pogrzeb wojskowy

10-11-2022

Pogrzeb wojskowy odbywa się według zasad, które reguluje Ceremoniał Wojskowy Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 30 września 2014 r.. Jak przebiegają tego typu uroczystości? Komu przysługują?

Pogrzeb wojskowy to szczególna, niezwykle podniosła uroczystość z udziałem asysty honorowej żołnierzy Wojska Polskiego. Przysługuje ona w ściśle określonych okolicznościach. Są to pochówki: żołnierzy w służbie czynnej bądź byłych żołnierzy zawodowych, Dam i kawalerów Orderu Wojennego Virtuti Militari i Orderu Krzyża Wojskowego, kombatantów i weteranów uczestników walk o wolność i niepodległość Polski, a także kombatantów i weteranów misji wojskowych poza granicami państwa oraz szczególnie zasłużonych pracowników wojska.

Zgodnie z zapisami ceremoniału wojskowego - uroczystości pogrzebowe ze względu na rodzaj ceremoniału dzielą się na: bezwyznaniowe (świeckie) oraz wyznaniowe (np. katolicka, prawosławna, ewangelicka).

Wojskowa asysta honorowa - skład osobowy

Wojskową asystę honorową w uroczystości pogrzebowej może stanowić:

• kompania honorowa (pododdział honorowy z pocztem sztandarowym lub pododdział bez pocztu sztandarowego),
• żołnierze wyznaczeni na posterunek honorowy,
• żołnierze do niesienia poduszek z odznakami orderów i odznaczeń,
• żołnierze do niesienia wieńców i wiązanek,
• żołnierze do posługi liturgicznej,
• orkiestra wojskowa,
• trębacz i werblista.

Jeżeli w uroczystościach bierze udział inna orkiestra (trębacz, werblista), nie wchodzi ona w skład wojskowej asysty honorowej.

Kto decyduje o udziale asysty honorowej w czasie pogrzebu wojskowego?

O udziale wojskowej asysty honorowej w uroczystości pogrzebowej członków najwyższych władz państwowych oraz innych osób szczególnie zasłużonych dla państwa decyduje Minister Obrony Narodowej, biorąc pod uwagę charakter zasług zmarłego. Podejmując decyzję, może zasięgnąć opinii rodziny zmarłego, organizatora uroczystości pogrzebowej, przewodniczących organizacji i środowisk kombatanckich, właściwych organów publicznych (rządowych lub samorządowych) lub kierowników urzędów centralnych.

Skład wojskowej asysty honorowej określa w swoim rozkazie dowódca garnizonu właściwego dla miejsca przeprowadzenia uroczystości, mając na uwadze posiadane możliwości oraz siły i środki będące w jego dyspozycji. O udziale wojskowej asysty honorowej w uroczystości pogrzebowej wymienionych wcześniej przypadków decyduje dowódca garnizonu właściwego dla miejsca przeprowadzenia uroczystości. Wojskową asystę honorową na pogrzeb zmarłego żołnierza będącego w czynnej służbie wojskowej wyznacza dowódca macierzystego garnizonu.

W przypadku pogrzebu odbywającego się poza miejscem stałej dyslokacji jednostki (instytucji) wojskowej, w której zmarły żołnierz pełnił służbę - wojskową asystę honorową wyznacza dowódca garnizonu usytuowanego najbliżej od miejsca pogrzebu. W przypadku śmierci żołnierza w czasie wykonywania obowiązków służbowych Minister Obrony Narodowej może podjąć decyzję o opuszczeniu na znak żałoby flagi państwowej RP do połowy masztu w wyznaczonym miejscu (wyznaczonych jednostkach /instytucjach/ wojskowych).

Przebieg pogrzebu z wojskową asystą honorową

Uroczystość pogrzebową o charakterze wyznaniowym prowadzi duchowny. Msza żałobna i nabożeństwo żałobne może odbyć się w kościele garnizonowym, kościele wskazanym przez rodzinę bądź organizatora pogrzebu lub w kaplicy cmentarnej. W czasie Mszy żałobnej lub Nabożeństwa żałobnego wystawiany jest posterunek honorowy.

Uroczystość pogrzebową o charakterze świeckim prowadzi mistrz ceremonii. Rozpoczyna się ona wystawieniem zwłok w domu pogrzebowym. Przebiega zgodnie z porządkiem opracowanym przez mistrza ceremonii, z uwzględnieniem postanowień ceremoniału wojskowego. W czasie wystawienia zwłok w domu pogrzebowym wystawiany jest posterunek honorowy.

Trumnę ze zwłokami (urnę z prochami) ustawia się w kościele (domu pogrzebowym) na specjalnie przygotowanym katafalku. Na trumnie umieszcza się nakrycie głowy (czapkę rogatywkę, czapkę garnizonową, kapelusz, furażerkę, beret), ze stopniem wojskowym uwidocznionym od strony patrzących na trumnę, na wysokości piersi zmarłego. Na urnie nakrycia głowy nie mocuje się.

Przed trumną (urną) ustawia się poduszki z przypiętymi odznakami orderów i odznaczeń, wieńce i wiązanki oraz, jeśli rodzina wyrazi takie życzenie, może zostać wystawiona fotografia zmarłego.

Przed rozpoczęciem uroczystości pogrzebowej trumnę żołnierza, damy i kawalera Orderu Wojennego VM lub Orderu KW oraz osoby szczególnie zasłużonej dla państwa dekoruje się flagą państwową (w przypadku marynarzy trumnę dekoruje się banderą wojenną MW). Flagę państwową RP umieszcza się wzdłuż trumny białym pasem od lewego boku zmarłego.

Urnę dekoruje się szarfą biało-czerwoną o wymiarach: 100x6cm. Na trumnie udekorowanej flagą państwową RP nie umieszcza się kwiatów, broni białej i nie posypuje się jej ziemią itp.

Na 5 minut przed rozpoczęciem uroczystości pogrzebowej w obiekcie sakralnym rozprowadzający wprowadza i ustawia czteroosobowy posterunek honorowy w odległości kroku od trumny. Dwóch żołnierzy ustawia się u wezgłowia, a dwóch na wysokości stóp, frontem do trumny. Przy urnie ustawia się dwóch żołnierzy w podobny sposób. Posterunek honorowy towarzyszy trumnie (urnie) do zakończenia ceremonii na cmentarzu .

Podczas ceremonii świeckiej organizowanej w domu pogrzebowym ustawia się czteroosobowy posterunek honorowy w odległości kroku od trumny, frontem do zebranych. Przy urnie ustawia się dwóch żołnierzy w podobny sposób.

Kondukt pogrzebowy - zasady szczegółowe

Kondukt pogrzebowy formuje się w następującej kolejności:

• symbol religijny (np. krzyż),
• orkiestra (trębacz, werblista),
• kompania honorowa (pododdział honorowy z pocztem sztandarowym lub pododdział honorowy bez pocztu sztandarowego),
• poczty sztandarowe jednostek (instytucji) wojskowych, organizacji pozarządowych i środowisk kombatanckich itp.,
• żołnierze z wieńcami i wiązankami,
• żołnierze z poduszkami z upiętymi odznakami orderów i odznaczeń (ustawieni w kolejności starszeństwa orderów i odznaczeń, poczynając od niesionego najbliżej trumny /urny/),
• ksiądz (mistrz ceremonii),
• pojazd z trumną (urną),
• rodzina zmarłego,
• pozostali uczestnicy ceremonii.

Żołnierze stanowiący wojskową asystę honorową maszerują krokiem pogrzebowym.

Zakończenie wojskowej uroczystości pogrzebowej

Podczas pogrzebu żołnierza, w czasie składania trumny (urny) do grobu lub urny do kolumbarium trębacz gra trzykrotnie Hasło WP. Podczas pogrzebów osób cywilnych w czasie opuszczania trumny do grobu lub umieszczania urny w kolumbarium werblista gra Tremolo, po opuszczeniu trumny do grobu i umieszczeniu urny w kolumbarium trębacz gra utwór Cisza.

W trakcie ceremonii z udziałem wojskowej asysty honorowej grobu nie zamyka się. Grób powinien być przykryty specjalną kratą, na której układane są wieńce i wiązanki. Zamknięcie grobu (zamurowanie, zasypanie) następuje dopiero po zakończeniu ceremonii i odprowadzeniu wojskowej asysty honorowej.

W czasie ceremonii pogrzebowych z udziałem wojskowej asysty honorowej delegacje nie ustawiają się za wieńcami i wiązankami oraz nie jest odczytywana kolejność ich składania.

Nie ulega wątpliwości, że pogrzeby z asystą honorową żołnierzy Wojska Polskiego należą do najpiękniejszych ceremonii pożegnalnych. 

Zobacz również: 🡆 Jak składać kondolencje młodej osobie?