Muzułmański obrządek pogrzebowy

05-01-2024

Odpowiednie pożegnanie bliskiego jest niezwykle ważne w niemalże każdej kulturze. Dzisiaj skupimy się na rytuałach i obrządkach muzułmańskich pochówków. Chociaż w Polsce ceremonie pogrzebowe wyznawców Islamu należą do rzadkości, to warto poznać zwyczaje oraz oprawę ostatniej doczesnej uroczystości tej monoteistycznej religii.

Przygotowanie ciała

Tak samo jak u Żydów, pogrzeb wyznawcy Islamu powinien odbyć się jak najszybciej, niezależnie od pory dnia lub nocy. Warto jednak przypomnieć, że w Polsce pogrzeb może się odbyć przed upływem 24h jedynie w przypadku śmierci spowodowanej chorobą zakaźną.

Okazuje się, że dla muzułmanów przyczyna zgonu nie jest aż tak istotna. Większość z nich bowiem wierzy, że skoro Allah chciał czyjejś śmierci, to nie wolno podważać jego decyzji. Z tego tytułu niezwykle rzadko przeprowadzane są tam sekcje zwłok.

Po stwierdzeniu zgonu, stopy zmarłego składa się razem, a ręce układa wzdłuż boków. Należy pamiętać, że rąk nie wolno składać na piersi. Zamyka się oczy, podbródek jest podwiązywany. Kolejny krok to obmycie ciała: kobietami mogą zająć się wyłącznie panie (również pielęgniarki). Analogicznie sprawa wygląda z mężczyznami.

Ciało obmywa się w następującej kolejności: nos, uszy, szyja, lewe przedramię, prawe przedramię (po dwa razy każde), reszta ciała. Muzułmanie wierzą, że zmarły może być odrobinę świadomy, dlatego ważne jest, aby podczas ablucji nie odsłonić jego części intymnych.

Zmarłego ubiera się w całun, który składa się z trzech płacht surowego lnu lub bawełny. Istotne jest, aby całun był uszyty z prostym splotem bez pętelek. Płótnem zasłania się nawet twarz, ale należy to wykonać w taki sposób, aby podczas pogrzebu można było ją łatwo odsłonić.

Pochówek - przepisy

W prostej, skromnej trumnie ciało układa się w na prawym boku. Pod głową może znaleźć się poduszka lub niewypalona cegła. Zgodnie z naukami Islamu kremacja jest zakazana, a chować można jedynie w grobach ziemnych, pojedynczych. Zmarłego należy złożyć w grobie w taki sposób, aby jego twarz była zwrócona w stronę Mekki znajdującej się w Arabii Saudyjskiej (jest to najważniejsza świątynia dla wyznawców Islamu).

Groby na cmentarzach muzułmańskich są najczęściej poukładane według kierunków stron świata. Jeżeli jednak pogrzeb ma się odbyć na cmentarzu komunalnym, w wyborze miejsca można wspomóc się kompasem. Wprawdzie w niektórych krajach kobiety nie mogą uczestniczyć w pogrzebie, ale w Polsce taka zasada raczej nie jest przestrzegana.

Co ciekawe, trumnę należy nieść szybko. Taki "pośpieszny" kondukt pogrzebowy będzie świadczył o tym, że zmarły jest wolny od grzechów, jednym słowem: "lekki".  Grób zasypuje się ziemią i nie pokrywa ozdobami. Na cmentarzach muzułmańskich zobaczymy kamienne płyty z imieniem i nazwiskiem zmarłego. Daty urodzin i śmierci bywają pomijane.

Przebieg ceremonii pogrzebowej w Islamie

Uroczystości są krótkie, mogą odbyć się w meczecie, cmentarnej kaplicy lub pod gołym niebem. Wykonuje się modlitwę pogrzebową za zmarłego, którą prowadzi Imam razem z rodziną i bliskimi. Odczytuje się również fragmenty z Koranu, koniecznie naprzeciwko trumny. Jeżeli zmarły był mężczyzną to Imam stanie przy jego głowie; w przypadku pogrzebu kobiety - pośrodku trumny. Po pogrzebie można złożyć na grobie kwiaty, ale nie powinno się palić zniczy. Ogień jest symbolem przemijalności, poza tym może nasuwać skojarzenia z ogniem piekielnym.

Cmentarze muzułmańskie w Polsce

Cmentarze muzułmańskie nazywamy mizarami. W Polsce możemy znaleźć mizary czynne oraz te, które pełnią już tylko funkcję zabytków. W Warszawie znajdziemy Muzułmański Cmentarz Tatarski, czyli mizar czynny, który należy do zabytkowego kompleksu Powązek (jako Pomnik Historii). W Bohonikach istnieje największy czynny mizar w Polsce, również wpisany w rejestr Pomników Historii. Warto również wspomnieć o Kruszynianach, gdzie mizar czynny znajduje się blisko meczetu.

Poza cmentarzami dedykowanymi wyznawcom Islamu, w naszym kraju istnieją również kwatery muzułmańskie na cmentarzach komunalnych. Znajdują się w:

• Rybocicach,
• Gdańsku, na cmentarzu komunalnym "Srebrzysko" oraz na Cmentarzu Garnizonowym,
• Trzciance,
• oraz we Wrocławiu, na Cmentarzu Komunalnym (oddział Osobowice)
  
  

Małgorzata Węglarz

Zobacz również: 🡆 Tanatofobia - strach przed śmiercią