Czy stypa jest obowiązkowa?

29-08-2018

Śmierć Bliskiej Osoby, zwłaszcza jeśli jest niespodziewana, zawsze stanowi szok. Ile osób, tyle sposobów radzenia sobie z tymi niełatwymi emocjami. Jedni zbierają wszystkie siły, aby stawić czoła choćby najbliższym dniom przed pogrzebem i formalnościom, z którymi trzeba się uporać. Inni, mimo najszczerszych chęci, nie są w stanie uczynić tego wysiłku.

Nie należy oceniać ani jednych, ani drugich - każdy ma inną konstrukcję psychiczną i należy to uszanować. Znany jest jednak fakt, że gdy zakończą się uroczystości pogrzebowe i opadnie napięcie - pojawiają się emocje,a wśród nich także te, które były hamowane przez kilka pierwszych dni żałoby.

Zanim jednak ceremonia żałobna się zacznie - pojawić się może kwestia, która spędza sen z powiek wielu osobom, zwłaszcza borykających się z trudnościami finansowymi: czy trzeba koniecznie zorganizować stypę? Natomiast zanim pogrzeb dobiegnie końca osoby uczestniczące w nim niejednokrotnie mogą sobie zadawać inne pytanie: czy udział w stypie jest obowiązkowy czy też wypada odmówić, słysząc takie zaproszenie?

Stypa jest zwyczajem zakorzenionym w polskiej kulturze. Służy do wspólnego spotkania, wspólnych rozmów, wspomnień o Zmarłym, czasem wspólnego uronienia łzy, czasem wspólnego uśmiechu. Czasem może również stanowić unikalną wręcz okazję do rozmowy z osobami dawno niewidzianymi - np. przez fakt odległego miejsca zamieszkania i rzadkich osobistych kontaktów. Stypa może więc stać się ważnym elementem podtrzymywania, odbudowywania oraz w niektórych przypadkach tworzenia więzi rodzinnych i przyjacielskich. Jednak nie jest elementem niezbędnym - warunkiem sine qua non - całości ceremonii i są sytuacje, w których rezygnacja z organizacji stypy jest zrozumiała a nawet wskazana. Jakie to sytuacje? Chociażby bardzo trudna kondycja materialna rodziny zmarłego lub też skomplikowane relacje rodzinne, które mogłyby np. stać się zapalnikiem kłótni w czasie trwania uroczystości. Kwestia organizacji stypy, menu, ilości osób na nią zaproszonych oraz klucza, według którego są one dobrane - to sprawa indywidualna i także ona nie powinna być przedmiotem dyskusji, bo w tak delikatnych tematach nikt chyba nie może sobie rościć prawa do bycia sędzią drugiej osoby.

Informacja o stypie najczęściej podawana jest pod koniec uroczystości na cmentarzu, czasem trochę wcześniej - np. między uroczystościami w kościele oraz tymi na cmentarzu. Wtedy też może pojawić się uściślenie typu "Obecnych na pogrzebie zapraszamy na skromny poczęstunek" lub "Rodzinę i przyjaciół oczekujemy w...", ale możemy usłyszeć też, zwłaszcza w przypadku pogrzebów na których obecne jest bardzo liczne grono osób, "Na posiłek zapraszamy najbliższą rodzinę" lub też "Oczekujemy na zaproszone wcześniej osoby w...". Należy słuchać uważnie tego typu komunikatów, aby uniknąć sytuacji krępujących oraz przykrych dla obu stron. Istnieją bowiem, niestety, osoby, które wręcz wpraszają się na stypy - choć bywa, że nie są związane w żaden sposób, ani więzami krwi, ani przyjaźni z osobą zmarłą czy jej rodziną.

Co zaś można uczynić, jeśli otrzymujemy zaproszenie na stypę, a - z różnych powodów - nie możemy czy też nie chcemy na nią iść? Czy wypada odmówić takiemu zaproszeniu? Zaproszenia na stypę powinno się przyjmować, ale odmowa jest dopuszczalna. Zapraszający powinien uszanować taką odmowę i nie nalegać zbyt usilnie. W końcu każdy ma prawo do podejmowania decyzji w sposób wolny - nie tylko na co dzień, ale i w takich niecodziennych, choć smutnych, okolicznościach oraz sytuacjach.