Donacja zwłok

Śmierć to moment graniczny i chyba nie ma osoby, która by się z tym stwierdzeniem nie zgodziła. Wraz z odejściem z tego świata kończy się bowiem, przynajmniej w sposób aktywny, czas dany człowiekowi na przeżywanie jego większych i mniejszych radości i smutków, czas działania i oglądania owoców swojej pracy - w końcu czas na pomaganie innym.

Śmierć to moment graniczny i chyba nie ma osoby, która by się z tym stwierdzeniem nie zgodziła. Wraz z odejściem z tego świata kończy się bowiem, przynajmniej w sposób aktywny, czas dany człowiekowi na przeżywanie jego większych i mniejszych radości i smutków, czas działania i oglądania owoców swojej pracy - w końcu czas na pomaganie innym.

Myliłby się jednak ten, kto by sądził, że Osoba Zmarła nie jest w stanie w żaden sposób pomóc tym, którzy wciąż pozostają przy życiu - i to niezależnie od wyznawanego przez Zmarłego światopoglądu. Z tym, że decyzję o tej formie pomocy po śmierci należy podjąć w sposób wolny jeszcze za życia. Jest to decyzja o donacji zwłok dla celów naukowych.

Program świadomej donacji zwłok, wprowadzany przez coraz liczniejsze publiczne uczelnie medyczne, staje się obiektem wciąż większego zainteresowania osób - zarówno starszych, w sile wieku, jak i tych młodych. Co nimi kieruje? Czy tylko czysty altruizm - wyrażona w pragnieniu, aby po śmierci ich ciała mogły służyć kształceniu przyszłych kadr medycznych? Motywacji jest tyle, ile osób i wiele z nich pozostaje tajemnicą ich serc. Niezależnie od tych motywacji należy pamiętać, że akt przekazania zwłok jest dobrowolny i nieodpłatny. Nie może stać się źródłem żadnych gratyfikacji finansowych dla Donatora czyli osoby, która decyduje się na przekazanie swojego ciała po śmierci, aby studenci medycyny mogli się na jego podstawie uczyć anatomii, ani też dla osób, które wykonują jego dyspozycję przekazania ciała.

Dyspozycja taka - w formie pisemnego oświadczenia zwanego dalej aktem przekazania zwłok - musi być złożona przez osobę pełnoletnią, posiadającą zdolność do wszelkich czynności prawnych. Poza koniecznymi informacjami personalnymi - i w celu uniknięcia wszelkich nieścisłości - dokument ten zostaje opatrzony podpisem Donatora, który to podpis jest poświadczony notarialnie. Towarzyszy mu też informacja o osobach, które w razie śmierci Donatora, powiadomią daną uczelnię. Wtedy to uczelnia medyczna przejmuje na siebie obowiązek przetransportowania ciała Zmarłego oraz - po czasie, w którym ciało wykorzystywane jest do badań medycznych - zobowiązuje się do jego pochówku na własny koszt. Odbywa się on najczęściej po kilku latach w specjalnie wyznaczonym do tego miejscu - np. w zbiorowym grobowcu czy kolumbarium, znajdującym się pod opieką uczelni, i oznaczonym wyraźną informacją, że w tym konkretnym miejscu spoczywają osoby, które zdecydowały się podarować swoje ciała dla celów naukowych. W większości przypadków przed pogrzebem ciała Donatorów podlegają kremacji. W pochówku takim, mającym z reguły bardzo uroczystą formę (ekumeniczną bądź wyznaniową), biorą udział nie tylko rodziny zmarłych - powiadomione o tym fakcie - ale także studenci, lekarze oraz inni pracownicy uczelni.

Donator może zgodzić się na upublicznienie jego imienia i nazwiska na tablicy pamiątkowej, która zazwyczaj znajduje się w miejscu pochówku - ale może także zastrzec swoją anonimowość.

Każda uczelnia medyczna podkreśla, że ciała podarowane nauce są przez uczelnię wykorzystywane w sposób godny - z szacunkiem należnym ciału osoby Zmarłej. W sekcjach, którym takie ciało podlega, uczestniczą jedynie studenci oraz lekarze, nigdy zaś osoby postronne lub w jakikolwiek sposób nieuprawnione do asystowania przy tego typu czynnościach.

Zarówno lekarze, jak i studenci nieustannie podkreślają, że żadne podręczniki, prezentacje czy też - nawet najdoskonalsze, ale sztuczne - preparaty nie dorównują ciału ludzkiemu. Nie tylko w sensie poznawania nieodtwarzalnej przemysłowo struktury ciała, ale także w kwestii uczenia przyszłych medyków szacunku do ciała i właściwego obchodzenia się z nim.

Decyzja o podarowaniu swojego ciała do celów naukowych nie jest łatwa. Warto jednak pamiętać, że w ten sposób, dzięki programowi świadomej donacji zwłok, spełnia się to, co wyraża łaciński napis umieszczany w uczelnianych zakładach anatomii "Hic est locus ubi mors gaudet succurrere vitam" - "Oto miejsce, w którym śmierć raduje się, że może przyjść z pomocą życiu".

Zobacz również: 🡆 ABC czyszczenia nagrobków