Wyszukiwarka NIP - kluczowy rejestr dla przedsiębiorców. Oto kompletna baza wiedzy o tym zbiorze!

25-05-2022

Numer Identyfikacji Podatkowej to niezwykle ważna baza danych, która każdego dnia realnie wpływa na życie milionów podatników. W jaki sposób powstała baza NIP? Czy każdy ma do niej swobodny dostęp? Między innymi na te pytania odpowiemy w tym artykule!

Najważniejsze dane o NIP

Kluczowym aktem prawnym, który na długie lata zdefiniował bazę, była ustawa o zasadach ewidencji i identyfikacji podatników z 13 października 1995 roku. To właśnie ten dokument określał zakres funkcjonowania bazy NIP. A był on zupełnie różny od tego, z jakim spotykamy się współcześnie.

Baza została uruchomiona w 1996 roku, wraz z nastaniem nowego roku fiskalnego. Co ciekawe, jej zakres nie ograniczał się tylko i wyłącznie do działalności gospodarczych. Obowiązkowy numer NIP został przydzielony wszystkim aktywnym na rynku pracy osobom.

Starsi pracownicy, którzy między 1996 a 2012 rokiem już pracowali (czy to na etacie, czy jako właściciele firm) zapewne doskonale pamiętają czasy, kiedy NIP podawało się w wielu różnych dokumentach i instytucjach państwowych. Powszechnie korzystały z niego np. działy kadr, czy fiskus, który analizował roczne zeznania podatkowe.

Dopiero później, po wielu latach, zdecydowano się na radykalną przebudowę bazy NIP. Od 2012 roku, wśród osób fizycznych, najważniejszym identyfikatorem był PESEL, który też towarzyszy nam każdego dnia. Możemy go znaleźć m.in. na dowodach osobistych. Skąd taka decyzja?

Można domniemywać, że sporą rolę odegrały problemy organizacyjne. Baza NIP stawiała na ujednoliconą strukturę: z 10-cyfrowego identyfikatora korzystali zarówno pracownicy etatowi (osoby fizyczne), jak i firmy. Jedyna różnica dotyczyła rozmieszczenia myślników. Działalności gospodarcze zapisywały NIP w formacie 000-00-00-000, a osoby fizyczne jako 000-000-00-00.

Szybko okazało się, że ta pozornie błaha kwestia rodzi sporo problemów natury organizacyjnej. Numer Identyfikacji Podatkowej zapisywany z błędem powodował wydłużenie biegu wielu spraw formalnych, czyli w pewnym stopniu utrudniał funkcjonowanie aparatu państwowego.

Ustawa o NIP z 2012 roku zmieniła właściwość bazy. Nagle stała się ona domeną przedsiębiorców. Z biegiem czasu zbiór zyskał charakter jawny, co oznacza, że praktycznie każdy z nas może przeglądać zgromadzone tam informacje. Wystarczy skorzystać z wyszukiwarki NIP - https://aleo.com/pl/funkcje/baza-firm/wyszukiwarka-nip

Jakie dane znajdziemy w bazie NIP?

Zarówno osoby fizyczne, jak i właściciele firm, znajdą tam wiele cennych informacji. W zbiorze zgromadzono m.in. dane teleadresowe przedsiębiorstw, raport o dacie założenia firmy czy jej osobowości prawnej. Można też zapoznać się z kodami PKD, by szybko ustalić, jaki jest przeważający rodzaj działalności gospodarczej.

Numer Identyfikacji Podatkowej przyda nam się też wtedy, gdy chcemy:

• wygenerować numer mikrorachunku podatkowego,
• sprawdzić firmę na Białej Liście Płatników VAT,
• ustalić oficjalny numer rachunku przedsiębiorstwa,
• przeanalizować powiązania między spółkami lub osobami wchodzącymi w skład zarządu spółki.

Zagraniczne działalności gospodarcze docenią Numer Identyfikacji Podatkowej jeśli będą chciały zweryfikować działający na naszym rodzimym rynku podmiot. W tym celu wystarczy skorzystać z bazy VIES, która jest kompatybilna z większością aplikacji księgowych i magazynowych. Usługa działa na terenie Europejskiego Obszaru Gospodarczego.

Kto musi mieć NIP?

Wraz z kolejnymi nowelizacjami Ustawy o NIP, parlament stopniowo dodawał obowiązek posiadania identyfikatora dla kolejnych grup. Dziś to nie tylko domena przedsiębiorców (bez względu na osobowość prawną firmy), ale i jednostek samorządu terytorialnego, fundacji czy stowarzyszeń rejestrowych.

Warto wiedzieć też o tym, że Numer Identyfikacji Podatkowej muszą mieć także osoby fizyczne, których nie obowiązuje ewidencja opierająca się na bazie PESEL. Praktyka pokazuje, że niemal każda organizacja, która chce starać się np. o dofinansowanie ze środków zewnętrznych, powinna mieć Numer Identyfikacji Podatkowej.

Dość specyficznym wyjątkiem są tzw. firmy na próbę, czyli działalności nierejestrowe, które w Polsce wprowadziła tak zwana Konstytucja Biznesu. Udział tych firm w rynku jest jednak marginalny, co wynika z szeregu ograniczeń, jakie dotyczą m.in. wysokości osiąganych przez nie dochodów.

Jak wyrobić Numer Identyfikacji Podatkowej?

W uprzywilejowanej sytuacji są osoby, które dopiero zakładają firmę. Wystarczy, że skorzystają z formularza CEIDG. NIP zostanie wtedy nadany automatycznie, choć na jego aktywację trzeba będzie poczekać kilka dni. Wciąż można też skorzystać z formularza NIP-3, który można oddać w urzędzie właściwym dla naszego miejsca zamieszkania.