Wróć do listy porad

Epitafium - co to takiego?

Epitafium - co to takiego?

Co mają w sobie takiego stare zabytkowe cmentarze? Co sprawia, że spacerując na przykład po Starych Powązkach w Warszawie albo po Cmentarzu Rakowickim w Krakowie można odnieść wrażenie, że jest to miejsce niezwykłe - nawet jeśli tę niezwykłość odbieramy tylko podświadomie?...

Pierwszą bramą naszego odbioru świata są oczy. To one rejestrują bodźce płynące z zewnątrz. W przypadku zabytkowych cmentarzy jako pierwsze rzucają się w oczy pomniki nagrobne: nie tylko w bogactwie kształtów, ale także napisów, które są na nich umieszczone. Niektóre to inskrypcje, inne to epitafia. Niektórzy używają tych nazw zamiennie, ale czy słusznie? Czym różnią się od siebie: inskrypcja i epitafium?

Inskrypcja - jak wskazuje jej łaciński źródłosłów - jest napisem wyrytym w twardym materiale, jak np. kamień, metal czy drewno. Najpopularniejszymi są inskrypcje, występujące na nagrobkach. Nie jest to jednak jedyne miejsce ich występowania, bo pojawiają się np. też na monetach.

Epitafium natomiast to wyraz pochodzący z języka greckiego i oznaczający coś, co jest umieszczone nad grobem bądź na kamieniu nagrobnym. Przez długi czas epitafium oznaczało krótki i zwięzły utwór umieszczony na nagrobku lub pomniku, który upamiętniał zmarłego albo sławił jego życie i czyny.  Część epitafiów znajdowało się w miejscu pochówku, a inne w miejscach, które były w jakiś sposób związane ze Zmarłym.  Ich forma ewaluowała i po pewnym czasie okazało się, że epitafium - w swojej warstwie wizualnej - może zawierać nie tylko tekst, ale także portret zmarłego, płaskorzeźbę lub też symbole umieszczone na pomniku w postaci płyty lub tablicy.

Po pewnym czasie teksty epitafiów - z reguły odznaczające się podniosłością - zaczęły zawierać pewną dozę humoru, ironii albo autoironii- zwłaszcza jeśli były pisane przez daną osobę jeszcze za jej życia.

Zarówno na świecie, jak i w Polsce można znaleźć liczne przykłady epitafiów. Wiele z nich to faktycznie mniejsze lub większe formy literackie znajdujące się na pomnikach nagrobnych lub tablicach pamiątkowych. Jednak miano epitafium noszą także utwory literackie, muzyczne czy filmowe - jak chociażby "Epitafium dla W.W" wyśpiewane przez Jacka Kaczmarskiego czy też film "Epitafium dla Barbary Radziwiłłówny" z 1983 roku w reżyserii Janusza Majewskiego.

W obecnych czasach mediów elektronicznych coraz popularniejsze stają się także serwisy internetowe, w których można stworzyć wirtualne epitafium oraz zapalić wirtualną świeczkę. Pozwala to osobom, które nieraz nie mają możliwości odwiedzenia grobu Bliskiej Osoby, w pewien sposób ukonkretnić swoje uczucia względem niej.

Takim właśnie miejscem, w którym każdy bezpłatnie może stworzyć wirtualne epitafium osoby, która odeszła na zawsze, jest serwis Funer.com.pl. Po rejestracji można dodawać epitafia, ubogacając je np. tekstem wspomnieniowym lub zdjęciami. Przy danym epitafium można zapalać, także bezpłatnie, wirtualne świeczki - z komentarzem lub bez.

Od początku istnienia portalu Funer.com.pl stworzono na nim ponad 8,5 tysiąca epitafiów i zapalono ponad 9 milionów wirtualnych świeczek. Liczby te dają pewne pojęcie o tym, jak ważne i potrzebne są takie miejsca. Odwiedzają je zarówno osoby młode, jak i w sile wieku, a także osoby starsze, którym różne okoliczności życiowe - w tym stan zdrowia - nieraz nie pozwalają na wyprawę na cmentarz. Jest to więc miejsce otwarte dla wszystkich, dla których bardzo ważnym jest pozostawienie widzialnego znaku pamięci o tych, których już wśród nas zabrakło...

Zobacz również: 🡆 Śmierć w górach - co z pogrzebem?